A
Admin
Yönetici
Yönetici
Hukuk normları, yorum yapılarak uygulanır. Bu yönüyle yorum, hukukun uygulayıcısının bilmesi gereken en önemli konudur. Karşılaştırmalı hukuk eğitimine bakıldığında, özellikle Anglo-Amerikan eğitiminde hukuk normlarının yorumlanmasına çokça önem verilmektedir. Bizim ülkemizde ise yorum konusuna yalnızca değinilmekte, fakat uygulayıcının öğrendiği yorum tekniklerini nasıl uygulayacağı öğretilmemektedir. Bunun sonucunda, uygulamada bir normun, gelişmiş modern hukuk devletlerinde kabul edilen tüm ilkelere aykırı bir biçimde, çok basit yorum hatalarıyla tamamen yanlış uygulandığını görebiliyoruz. Yorum çeşitleri, genel olarak ikiye ayrılır: amaçsal ve sözel yorum. Her yorum, yasanın sözünden yola çıkar. Fakat sözel yorumda, yalnızca yasanın sözüyle bağlı kalınırken amaçsal yorumda yasanın sözünden anlam çıkartılarak sözün dışına çıkılır. Sözün dışına çıkıldığında normun uygulama alanı artarsa genişletici, azalırsa daraltıcı yorum söz konusu olur. Örneğin konut kavramı, Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre, insanların içindeki yaşadıkları ev vb. yapılardır. Konut dokunulmazlığının ihlalinin düzenlendiği norm yorumlanırken, konutu bu kavramdan daha dar bir biçimde, örneğin yalnızca bildiğimiz anlamda dört duvarı çevrili ve çatısı olan bir yer olarak ele alırsak, kavramı daraltmış oluruz. Buna karşın, günlük anlamda ev olarak kabul edilmeyen otel, çadır vb. yerleri de sırf insanların yaşadığından bahisle konut kavramı altında değerlendirirsek kavramı genişletmiş oluruz. Bilindiği gibi bu kavram uygulamamızda ve doktrinde geniş yorumlanmaktadır. Ancak, ifade edelim ki ceza yasaları geniş yorumlanamaz. Yasanın 2/3. maddesinde kıyas yasağı düzenlenmiş ve yasaların kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamayacağı belirtilmiştir. Bu düzenlemenin karşıt anlamından, kıyasa yol açmayacak şekilde geniş yorumun serbest olduğu anlaşılmaktadır ki madde gerekçesinde de Fransız Ceza Yasasına atıf yapılmasına rağmen geniş yorum yapılabileceği belirtilmiştir. Halbuki atıf yapılan Fransız Yasasına göre ceza normları, dar yoruma tabi tutulur. Genel kabul gören ilke uyarınca, genel kurallar geniş; istisnalar dar yoruma tabi tutulur. Bu, hukukun uygulanması bağlamında yorum yapılırken dikkat edilmesi gereken belki de en önemli noktadır. Ceza normları ise istisna normlardır. Suç ihdas eden bütün düzenlemeler, istisnadır. Zira, liberal hukuk düzenlerinde, bir eylem hukuk düzeninde yasaklanmamışsa, serbesttir. Yani özgürlük asıl, yasaklar istisnadır. Bu nedenle, özgürlükler geniş; yasaklar dar yorumlanır. Suç normları, suç tanımında yer alan eylemleri yasaklar. Bu nedenle de dar yoruma tabi tutulur. Aksi halde, belki de yasa koyucunun yasaklamayı arzu etmediği eylemler, dolaylı yoldan yasaklanmış olur. Bu yolla, özgürlükler yasaya dayanarak değil, yoruma dayanarak sınırlanmış olur. Böyle bir düzen, liberal hukuk düzeni olamaz ki Anayasamız, liberal bir hukuk düzeni iddiasını taşır. Buna göre; suç normlarının tamamı istisnadır ve dar yoruma tabi tutulmalıdır; genişletici yorum yapılamaz. Bir eylemin suç teşkil edip etmediği kuşkuluysa, suç teşkil etmediği sonucuna varılmalıdır. Eğer yasa koyucu, bir eylemin suç teşkil etmesini istiyorsa, bunu açıkça düzenlemelidir. Yorumla, sözün dışına çıkılarak, yeni suçlar yaratılması doğru değildir. ---------- * Ülkemizde yorum konusuna gerekli önemi veren ve bu konuda en ayrıntılı çalışmaları yapan Kemal Gözler’dir. Bu yazımızdaki fikirlerin çoğu Gözler’den edinilmiştir. Konuyu işlediğimiz (yayınlanan ve yayınlanacak olan) eserlerimizde gerekli atıflar yapılmış olup burada kendimizce serbest bir yazı yazdığımızdan belirli bir esere atıf yapmadık.