A
Admin
Yönetici
Yönetici
Toplumsal Bilinç Kagan’dan aktarıyorum, “Çok iyi biliyoruz ki kendi yapısı gereği toplumsal bilinç yapısı gereği toplumsal bilinç çok şekildir, siyasal ve kutsal görüşleri olduğu kadar, etiksel estetiksel ve felsefi görüşleri kapsar.”(1) Toplumsal bilinç egemen sınıfın düşüncelerinden oluşur. Marks bu konuda şöyle der, “Egemen sınıfın düşünceleri, bütün Çağlar’da egemen düşüncelerdir.”(2) Kapitalist toplumsal bilinç Çağımızda egemen toplumsal bilinç, kapitalist toplumsal bilinçtir. Sibel Özbudun, kapitalist toplumsal bilincin karakterini şöyle gösterir “Kapitalizmin özellikle de onun günümüzdeki durağı, neo liberalizmin birbiriyle bağlantılı ki temel içgüdüsüden söz edebiliriz: denli ücra, nedenle erişimi zor nedenli küçük olursa olsun, yeryüzünde serbest piyasa ekonomisinin kapsama alanı dışında bir bucak, bir mezra ya da bir topluluk bırakmamak ve yalnızca nesneleri değil, tüm değerleri, tahayyülleri, bağıntıları, ilişkileri, duyguları… Velhasıl insana dışsal ya da içsel her şeyi olabildiğince üzerinden kar edilebilir şeylere dönüştürmek, araçsallaştırmak, metallaştırtırmak.”(3) Bu toplumsal bilincin önemli bir yanı olan yazını boş bırakması düşünülemez. Kapitalizm, yazına el atar. Kapitalizm, yazını, kapitalizme göre biçimlendirir. Sevim Kahraman bu konuda şöyle der, “Kapitalizm dünyasının edebiyat ve sanat diye meta ürünlerini bize pazarlamaya çalışırlar. Bu düzeni kırmak toplumsal bilinci uyandırmaktır. Gerçekçi olmayan yapıtlar karşı gerçekçi modern roman ya da yeni roman olarak adlandırılır bu çalışmanın da amacı karşı gerçekçi yapıtların birinci nasıl köreldiklerini göstermek.”(4) Sevim Kahraman, üstü kapatılan… Unutturulmak istenen bir noktayı aydınlatıyor, şöyle, “ karşı gerçekçi yapıtların toplumsal bilinci köreltmesi.” Karşı gerçekçi yazınla toplumsal bilinci körelten kapitalizm kör, yanlış bilinçle insanı kapitalizme uygun duruma getirir. Ben bu yapılanmaya STAR sistemi dedim. Yazında Star Sistemi -Gerçekçilik silindi. Karşı gerçekçilik (gerçeksiz) akımlarla insan kuşatıldı. Yeni roman, yenilikçi akım, yapısalcılık, postmodern, kavramsal sanat. -Yazında star sisteminde yapıt gerçekçiliği yansıtan estetik nesne değildir, pazara sürülmüş metadır. Bu metanın değişim değeri önemlidir. -Star sisteminde metalar başyapıt diye pazara sokulur. Yazında Star Sistemi Yazarları Bu yazarlar yazdıkları metalarla kapitalist toplumsal bilincin köreltici yanlışını pekiştirir, Selim İleri, Adalet Ağaoğlu, Enis Batur, Oğuz Atay, Ferit Edgü, Kemal Tahir, Vedat Türkali, Orhan Pamuk, Latife Tekin, Pınar Kür, Bilge Karasu, Vüs’at Bener, Ahmet Altan, Ayşe Kulin. Star sistemi eleştirmenleri Bu eleştirmenler, star sistemi yazarlarının yapıtlarını okumadan başyapıt diye niteler, bu yapıtları okunması için uzun uzun yazarlar. Erdal Öz, Enis Batur, Murat Belge, Fethi Naci, Nilüfer Göle, Fuat, Doğan Hızlan. Kültürel Gücün Odakları Şimdi, Paraguaylı roman yazarı Augusto Roa Bastos (1917-2005) “Kültürel gücün felsefesi ve pratiği açısından edebi yaratıcılığın öncelikleri pek önem taşımaz. Kültürel gücün reklam mekanizması, ortalama hatta çok sıradan bir yapıtı bile altın yumurtlayan bir tavuk haline getirebilir./Bu açıdan bakıldığında kitap kitaptır. Önemli olan bir metnin kalitesi değil, reklamı, dağıtımı ve getireceği kârdır. Bu türden çok satarları piyasaya sürenler, kimi kez hatta hemen hemen daima düş güçlerinin yapıtların yaratıcılarından çok daha fazla çalıştırmak zorunda kalırlar./Nasıl gelişmiş ülkelerde çok satar sanayi kültürel gücünün ustaca becerdiği yayın ticaretinin çarpıcı bir örneğini uluslararası edebiyat pazarına damgasını basan etkinliği önemli bir örneğini oluşturur.”(5) Şuna bakalım. Yazar Türkiye’deki yazın star sistemini de gösteriyor. “Edebi yaratıcılığın incelikleri pek önem taşımaz” reklam mekanizması ile altın yumurtlayan durumu çoksatarlı kültürel güç baskın çıkma olanaklarının optimal düzeyde, ancak ve ancak ideolojik ve felsefi olarak kendisine bağlı entelektüel bürokrasiye sırt bağlayarak gelişebilir. Star Sisteminin Aygıtları Star sistemi eleştirmenleri… Üniversiteler… Sistemin yayınevleri… Ödül kırımları… Gazetelerin kitap ekleri… Türk Pen yazarlar derneği. Yazında Star sistemi olgusu yalnız yazınsal değildir. Sanatta Star sistemi yazarları, bu yazarların eleştirmenleri… Ayrıca bu sistemin aygıtları, kapitalist toplumsal bilinci pekiştirir. Böylece kapitalizmin sürekliliğini sağlar. Toplumsal Bilinci Uyandırmak Sevim Kahraman gösteriyor, kapitalist toplumsal bilinci uyandırmak gerekir. Gerçekçi yazarların, gerçekçi yapıtlatıyla uyanır toplumsal bilinç. Gerçekçi yazarlara geldikte… Halit Ziya Uşaklıgil, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Kerim Korcan, Kemal Bekir, Kemal Ateş, köy Enstitüsü yazarları, Gürsel Şamiloğlu, Hatice eroğlu Akdoğan. Bu yazarlığın yapıtları çok güçlüdür. Ancak bu yazarların kapitalist toplumsal bilince etkileri çok zayıftır. Çünkü bu gerçekçi yazarlar okunmasını sağlayan tek bir ilerici… gerçekçi kurum yoktur. Kendilerine ilerici… sosyalist diyenler, yazında star sistemi yazarlarına destek olmakla, kapitalizmin değirmenini su taşıyorlar. Kapitalist toplumsal bilincin gerici estetiği doğal sonucu bu. Sınıf sorunu Türkiye’de egemen sınıf kapitali sınıf. Kapitali sınıfın gerici estetiği de egemen. Kapitalist gerici estetiğe karşı devrimci estetiğin gerçekçi ürünlerini destekleyen bir sınıf yok. Etkisi güçlü değil ama bu böyle sürmeyecek. Kapitalist sınıf, gerici estetiği ile… gerçeksiz yapıtlarıyla tarihten silinecek. Devrimci estetiği ile… Gerçekçi yapıtları ile toplumsal bilinçte yer alacak… İnsanlığın aydınlanma süreçlerine kalıcı etkisi olacak. 1.Prof. Moissej Kagan, Güzellik Bilimi Olarak Estetik ve Sanat, Türkçesi:Aziz Çalışlar, Altın Kitaplar, İstanbul, 1982, Y-532 2.Karl Marks- Engels, Alman İdeolojisi, çev: Sevim Belli, Sol Yayınları,Ankara, Y-75 3.Sibel Özbudun, Bir Sermaye “Girdi”si Olarak “Kimlik” Antroploji Gözüyle:Sınıf, Kültür, Kimlik,Ütopya, Ankara, 2010, Y-33 4. Sevim Kahraman, Eleştirinin Estetiği, Edebiyatta Aydınlanma ve Postmodern Gericilik, Tekin Yayınevi, İstanbul, 2020, Y-19 5.Augusto Roa Bastos, Kültürel gücün Odakları, İnsancıl Dergisi, sayı:59, Eylül, 1995