A
Admin
Yönetici
Yönetici
T.C.
Yargıtay
Hukuk Genel Kurulu
2024/596 E., 2024/678 K.
"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2020/31 E., 2021/55 K.
KARAR : Davanın açılmamış sayılmasına
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
2. Kararın davacı tarafından temyizi üzerine Özel Dairece ek karar ile davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiş, ek karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi
4. Davacı adli yardım talepli dava dilekçesinde; icra mahkemelerinde görülen davalar nedeniyle yerel mahkeme, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay tarafından verilen kararların 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’na (İİK) ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) aykırı olduğunu, kanunun emredici hükümlerinin uygulanmaması nedeniyle maddi ve manevi zarara uğradığını, açmak zorunda kaldığı dava, şikâyet ve taleplerinin gereğinin yapılmaması sonucunda borçlarını ödeyemediğini ve borçlanarak yaşamasına sebep olunduğunu ileri sürerek 10.000.000,00 TL maddi tazminat ile maddi zararın üç katı manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabı
5. ... cevap dilekçesinde; HMK’nın 48 inci maddesi gereğince dayanılan sorumluluk nedenleri açıkça belirtilmediği gibi sorumluluğu ispata yarayacak yeterli delil de sunulmadığını, yerel mahkemece tüm delillerin toplandığını, yeterli inceleme ve irdeleme yapılarak belirlenmiş kurallar çerçevesinde yargılama yapıldığını, sorumluluk sebeplerinden hiçbirinin oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı
6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 22.06.2021 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı kararı ile, dava adli yardım talepli olarak açılmış ise de davacının sosyal ve ekonomik durumuna ilişkin bilgi ve belgeler ile talep dayanaklarını açıkça göstermemiş olması dikkate alınarak adli yardım talebinin reddedildiği, bu karara yönelik itirazın Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından kesin olarak reddine karar verilmesi üzerine dava açarken yatırılması gereken başvuru harcı ve peşin harcın yatırılması için davacıya kesin süre verildiği ve kesin süre içerisinde harcın yatırılmaması durumunda Harçlar Kanunu'nun 27/3 ve 32 nci maddeleri uyarınca davanın açılmamış sayılacağı ihtarında bulunulduğu, buna karşın gerekli harçların yatırılmadığı gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararın Temyizi
7. Kararın süresi içinde davacı tarafından adli yardım talepli olarak temyiz edilmesi üzerine Özel Dairece davacıya temyiz harçlarının yatırılması için muhtıra tebliğ edilmiş ve dosya Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı
8. Hukuk Genel Kurulunun 24.11.2022 tarihli ve 2022/4-407 Esas, 2022/1600 Karar sayılı kararı ile; davacının yargılama sırasındaki adli yardım talebinin reddine ilişkin kararların HMK’nın 337/2 nci maddesi gereğince kesinleştiği, kanun yoluna başvuru sırasında ise davacının malî durumunu gösterir hiçbir belge sunmadığı, Özel Dairece yapılan araştırma sonucuna göre üzerine kayıtlı taşınmazların bulunduğu ve gelir getirecek durumda olduğu, davanın açılmamış sayılmasına karar verildiğinden kanun yoluna başvururken temyiz yoluna başvurma ve maktu temyiz karar harçları ile temyiz gider avansının yatırılması gerektiği, bunun ise yüklü bir miktar olmadığı, davacının kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken temyiz giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğunu ispatlayamadığı gerekçesiyle adli yardım talebinin reddine ve davacıya temyiz başvuru harcı ile maktu temyiz harcını ikmâl etmesi için muhtıra çıkarılarak bir haftalık kesin süre verilmesi, kesin süre içinde harç yatırıldığı takdirde dosyanın temyiz incelemesi yapılmak üzere Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesi, süresi içinde harç yatırılmadığı takdirde ise HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla 344 üncü maddesi gereğince temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi için dosya Özel Daireye geri çevrilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı Sonrası Süreç
9. Özel Dairece davacıya kesin süreyi içeren 02.03.2023 tarihli muhtıra 10.03.2023 tarihinde bizzat tebliğ edilmiş, davacının 17.03.2023 tarihli dilekçesi üzerine dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı
10. Hukuk Genel Kurulunun 21.12.2023 tarihli ve 2023/4-414 Esas, 2023/1365 Karar sayılı kararı ile; davacının, temyiz istemi ile ilgili harçların tamamlanması yönündeki muhtıranın tebliği sonrası “02.03.2023 tarihli muhtıraya istinaden süresinde itiraz - yeniden adli yardım ve tespit talebi” açıklamasıyla talepte bulunduğu, dosyanın bu dilekçe üzerine Özel Daire tarafından yeniden Hukuk Genel Kuruluna gönderildiği, ancak yargılamaya son veren ve hâkimin davadan elini çekmesi sonucunu doğuran nihaî kararlara karşı kanun yoluna başvurulabileceği, Özel Dairece davacıya tebliğ edilen muhtıranın, HMK’nın 294 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre usul veya esasa ilişkin nihaî bir karar olmayıp temyiz edilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davacının dilekçesinin reddi ile HMK’nın 366 ncı maddesinin yollamasıyla aynı Kanun’un 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın tekrar Yargıtay 4. Hukuk Dairesine geri çevrilmesine karar verilmiştir.
Özel Daire Kararı:
11. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararı ile; “…Davacı tarafından hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı olarak manevi tazminat isteminde bulunulduğu, yargılama sonucunda davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, davacının 13/10/2021 havale tarihli verilen dilekçe ile adli yardımlı olarak kararı temyiz ettiği, adli yardım talebi reddedildiğinden temyiz ve temyize başvurma harcı için davacı tarafa 21/10/2021 tarihinde muhtıra yazıldığı, muhtıranın 09/12/2021 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen temyiz harçlarını ödemediği ve 17/12/2021 havale tarihli yine adli yardımlı olarak muhtıraya itiraz ve istinaf talepli dilekçe verdiği, dilekçesinde talebinin inceleme yetkisinin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu olduğunu belirtmesi üzerine dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderildiği, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 24/11/2022 tarih 2022/4-407 esas 2022/1600 sayılı kararında yatırması gereken temyiz giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğunu ispatlayamadığı sonucuna varıldığı ve adli yardım talebinin reddine karar verildiği, davacı tarafa süre verilip temyiz harçlarının yatırılması için muhtıra yazılmasını, harçlar yatırılmadığı takdirde karar verilmek üzere dosyanın geri çevrildiği, 02/03/2023 tarihinde yeniden muhtıra yazıldığı ve 10/03/2023 tarihinde davacı tarafa tebliğ edildiği, 29/03/2023 havale tarihli dilekçesi ile adli yardım talebinin yeniden değerlendirilmesi ve karara itiraz ettiğinin anlaşılması üzerine tekrar Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderildiği ve 21/12/2022 tarih 2023/4-414 Esas 2023/1365 sayılı kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 366 ncı maddesi yollamasıyla 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın Dairemize gönderildiği anlaşılmış olup, bu nedenle HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla 344/1 maddesi uyarınca temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar vermek gerekmiştir.” gerekçesiyle davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
12. Özel Dairenin yukarıda belirtilen 02.02.2024 tarihli ek kararına karşı süresi içinde davacı tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
II. GEREKÇE
13. Davacının adli yardım talebi Hukuk Genel Kurulunun 24.11.2022 tarihli ve 2022/4-407 Esas, 2022/1600 Karar sayılı kararı ile reddedilmiş ve HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla aynı Kanun’un 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın Yargıtay 4. Hukuk Dairesine geri çevrilmesine karar verilmiştir. Özel Dairece, temyiz harçlarının yatırılması için davacıya bir haftalık kesin süreli muhtıra gönderilmiş ve muhtıra 10.03.2023 tarihinde usulüne uygun olarak davacıya tebliğ edilmesine rağmen yasal süre içerisinde temyiz harçları yatırılmamıştır. Bunun üzerine Özel Dairenin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararı ile davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
14. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararın onanması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacının temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararın ONANMASINA,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.
Yargıtay
Hukuk Genel Kurulu
2024/596 E., 2024/678 K.
"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2020/31 E., 2021/55 K.
KARAR : Davanın açılmamış sayılmasına
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
2. Kararın davacı tarafından temyizi üzerine Özel Dairece ek karar ile davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiş, ek karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi
4. Davacı adli yardım talepli dava dilekçesinde; icra mahkemelerinde görülen davalar nedeniyle yerel mahkeme, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay tarafından verilen kararların 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’na (İİK) ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) aykırı olduğunu, kanunun emredici hükümlerinin uygulanmaması nedeniyle maddi ve manevi zarara uğradığını, açmak zorunda kaldığı dava, şikâyet ve taleplerinin gereğinin yapılmaması sonucunda borçlarını ödeyemediğini ve borçlanarak yaşamasına sebep olunduğunu ileri sürerek 10.000.000,00 TL maddi tazminat ile maddi zararın üç katı manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabı
5. ... cevap dilekçesinde; HMK’nın 48 inci maddesi gereğince dayanılan sorumluluk nedenleri açıkça belirtilmediği gibi sorumluluğu ispata yarayacak yeterli delil de sunulmadığını, yerel mahkemece tüm delillerin toplandığını, yeterli inceleme ve irdeleme yapılarak belirlenmiş kurallar çerçevesinde yargılama yapıldığını, sorumluluk sebeplerinden hiçbirinin oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı
6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 22.06.2021 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı kararı ile, dava adli yardım talepli olarak açılmış ise de davacının sosyal ve ekonomik durumuna ilişkin bilgi ve belgeler ile talep dayanaklarını açıkça göstermemiş olması dikkate alınarak adli yardım talebinin reddedildiği, bu karara yönelik itirazın Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından kesin olarak reddine karar verilmesi üzerine dava açarken yatırılması gereken başvuru harcı ve peşin harcın yatırılması için davacıya kesin süre verildiği ve kesin süre içerisinde harcın yatırılmaması durumunda Harçlar Kanunu'nun 27/3 ve 32 nci maddeleri uyarınca davanın açılmamış sayılacağı ihtarında bulunulduğu, buna karşın gerekli harçların yatırılmadığı gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararın Temyizi
7. Kararın süresi içinde davacı tarafından adli yardım talepli olarak temyiz edilmesi üzerine Özel Dairece davacıya temyiz harçlarının yatırılması için muhtıra tebliğ edilmiş ve dosya Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı
8. Hukuk Genel Kurulunun 24.11.2022 tarihli ve 2022/4-407 Esas, 2022/1600 Karar sayılı kararı ile; davacının yargılama sırasındaki adli yardım talebinin reddine ilişkin kararların HMK’nın 337/2 nci maddesi gereğince kesinleştiği, kanun yoluna başvuru sırasında ise davacının malî durumunu gösterir hiçbir belge sunmadığı, Özel Dairece yapılan araştırma sonucuna göre üzerine kayıtlı taşınmazların bulunduğu ve gelir getirecek durumda olduğu, davanın açılmamış sayılmasına karar verildiğinden kanun yoluna başvururken temyiz yoluna başvurma ve maktu temyiz karar harçları ile temyiz gider avansının yatırılması gerektiği, bunun ise yüklü bir miktar olmadığı, davacının kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken temyiz giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğunu ispatlayamadığı gerekçesiyle adli yardım talebinin reddine ve davacıya temyiz başvuru harcı ile maktu temyiz harcını ikmâl etmesi için muhtıra çıkarılarak bir haftalık kesin süre verilmesi, kesin süre içinde harç yatırıldığı takdirde dosyanın temyiz incelemesi yapılmak üzere Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesi, süresi içinde harç yatırılmadığı takdirde ise HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla 344 üncü maddesi gereğince temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi için dosya Özel Daireye geri çevrilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı Sonrası Süreç
9. Özel Dairece davacıya kesin süreyi içeren 02.03.2023 tarihli muhtıra 10.03.2023 tarihinde bizzat tebliğ edilmiş, davacının 17.03.2023 tarihli dilekçesi üzerine dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu Kararı
10. Hukuk Genel Kurulunun 21.12.2023 tarihli ve 2023/4-414 Esas, 2023/1365 Karar sayılı kararı ile; davacının, temyiz istemi ile ilgili harçların tamamlanması yönündeki muhtıranın tebliği sonrası “02.03.2023 tarihli muhtıraya istinaden süresinde itiraz - yeniden adli yardım ve tespit talebi” açıklamasıyla talepte bulunduğu, dosyanın bu dilekçe üzerine Özel Daire tarafından yeniden Hukuk Genel Kuruluna gönderildiği, ancak yargılamaya son veren ve hâkimin davadan elini çekmesi sonucunu doğuran nihaî kararlara karşı kanun yoluna başvurulabileceği, Özel Dairece davacıya tebliğ edilen muhtıranın, HMK’nın 294 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre usul veya esasa ilişkin nihaî bir karar olmayıp temyiz edilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davacının dilekçesinin reddi ile HMK’nın 366 ncı maddesinin yollamasıyla aynı Kanun’un 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın tekrar Yargıtay 4. Hukuk Dairesine geri çevrilmesine karar verilmiştir.
Özel Daire Kararı:
11. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararı ile; “…Davacı tarafından hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı olarak manevi tazminat isteminde bulunulduğu, yargılama sonucunda davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, davacının 13/10/2021 havale tarihli verilen dilekçe ile adli yardımlı olarak kararı temyiz ettiği, adli yardım talebi reddedildiğinden temyiz ve temyize başvurma harcı için davacı tarafa 21/10/2021 tarihinde muhtıra yazıldığı, muhtıranın 09/12/2021 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen temyiz harçlarını ödemediği ve 17/12/2021 havale tarihli yine adli yardımlı olarak muhtıraya itiraz ve istinaf talepli dilekçe verdiği, dilekçesinde talebinin inceleme yetkisinin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu olduğunu belirtmesi üzerine dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderildiği, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 24/11/2022 tarih 2022/4-407 esas 2022/1600 sayılı kararında yatırması gereken temyiz giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğunu ispatlayamadığı sonucuna varıldığı ve adli yardım talebinin reddine karar verildiği, davacı tarafa süre verilip temyiz harçlarının yatırılması için muhtıra yazılmasını, harçlar yatırılmadığı takdirde karar verilmek üzere dosyanın geri çevrildiği, 02/03/2023 tarihinde yeniden muhtıra yazıldığı ve 10/03/2023 tarihinde davacı tarafa tebliğ edildiği, 29/03/2023 havale tarihli dilekçesi ile adli yardım talebinin yeniden değerlendirilmesi ve karara itiraz ettiğinin anlaşılması üzerine tekrar Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderildiği ve 21/12/2022 tarih 2023/4-414 Esas 2023/1365 sayılı kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 366 ncı maddesi yollamasıyla 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın Dairemize gönderildiği anlaşılmış olup, bu nedenle HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla 344/1 maddesi uyarınca temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar vermek gerekmiştir.” gerekçesiyle davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
12. Özel Dairenin yukarıda belirtilen 02.02.2024 tarihli ek kararına karşı süresi içinde davacı tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
II. GEREKÇE
13. Davacının adli yardım talebi Hukuk Genel Kurulunun 24.11.2022 tarihli ve 2022/4-407 Esas, 2022/1600 Karar sayılı kararı ile reddedilmiş ve HMK’nın 366 ncı maddesi yollamasıyla aynı Kanun’un 344 üncü maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın Yargıtay 4. Hukuk Dairesine geri çevrilmesine karar verilmiştir. Özel Dairece, temyiz harçlarının yatırılması için davacıya bir haftalık kesin süreli muhtıra gönderilmiş ve muhtıra 10.03.2023 tarihinde usulüne uygun olarak davacıya tebliğ edilmesine rağmen yasal süre içerisinde temyiz harçları yatırılmamıştır. Bunun üzerine Özel Dairenin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararı ile davacının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiştir.
14. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararın onanması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacının temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 02.02.2024 tarihli ve 2020/31 Esas, 2021/55 Karar sayılı ek kararın ONANMASINA,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.