A
Admin
Yönetici
Yönetici
T.C.
Yargıtay
Hukuk Genel Kurulu
2024/372 E., 2024/712 K.
"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2022/59 E., 2023/116 K.
KARAR : Davanın açılmamış sayılmasına
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
2. Karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi
4. Davacı dava dilekçesinde; Ankara 18. Asliye Ceza Mahkemesinin 1998/1063 Esas 2000/1450 Karar sayılı dosyasında verdiği dilekçe ile daha önce hakkında "kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi" kararı verilen kamu davasından beraatını talep ettiğini, hatalı değerlendirme ve hukuki nitelendirmeler sonucu karar vermiş bulunan Hâkim ... ve Cumhuriyet Savcısı ... ile verilen ret kararına karşı itirazını inceleyen Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesinin 2021/992 Esas ve 2021/2928 Karar sayılı dosyasında Başkan ..., Üye ..., Üye ...'in yanlış ve eksik hukuki nitelendirmelerde bulunduklarını, itirazın reddine karar verilmesi neticesinde itirazları doğrultusunda inceleyerek karar veren Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Ceza Dairesi Başkanı ..., Üye ... ve Üye ...'ün vermiş olduğu hatalı ret kararına bağlı olarak zarara uğradığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı
5. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı süresinin dolduğunu, görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddinin gerektiğini, davacının somutlaştırma yükümlüğünü yerine getirmediğini, uğrandığı iddia edilen zarar ve tazminat talebinin yasal dayanağının bulunmadığını, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun’un) 46 ncı maddesinde belirtilen sorumluluk koşullarının mevcut olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı
6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 29.11.2023 tarihli ve 2022/59 Esas, 2023/116 Karar sayılı kararı ile; “…Dava, hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Dosya kapsamından davacı şirket yetkilisinin 04/07/2023 tarihli ön inceleme duruşmasına gelmediği, mazeret de bildirmediği, duruşmaya katılan davalı vekilinin de davayı takip etmeyeceğini beyan etmesi üzerine, HMK'nun 150/1. maddesi gereğince süresi içinde yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırıldığı, takip eden üç aylık süre içerisinde de davanın yenilenmediği anlaşıldığından, davanın HMK'nun 150/5. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda yazılı bulunan gerekçelerle;
1-Davanın HMK'nın 150/5. maddesi uyarınca AÇILMAMIŞ SAYILMASINA,
2-Alınması gerekli 269,85 TL maktu harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca maddi tazminat davası yönünden 16.000,00 TL; manevi tazminat yönünden 16.000,00 TL olmak üzere toplam 32.000,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davanın adli yardımlı açılmış olması nedeniyle HMK'nın 335/1. maddesi uyarınca yargılama giderlerinden geçici koruma sağladığından hazineden karşılanan 25 adet tebligat gideri olan 1.374,00 TL'nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine…” karar verilmiştir.
Kararın Temyizi
7. Özel Daire kararı süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmiştir.
II. GEREKÇE
8. Davanın açılmamış sayılmasına ilişkin düzenlemenin yer aldığı 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesi; “(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır” hükmünü taşımaktadır.
9. Bu hüküm uyarınca usulüne uygun biçimde çağrıldıkları hâlde, davanın taraflarından hiçbiri duruşmaya gelmezse veya yalnız bir taraf gelip de takip etmeyeceğini bildirirse, mahkemece dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
10. Dosyanın işlemden kaldırılması hâlinde, üç ay içerisinde yenilenmeyen davalar sürenin dolduğu gün itibariyle açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır. İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava en çok iki defa takipsiz bırakılabilir. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır [(HMK md. 150/5-6), Budak, Ali Cem/ Karaaslan Varol, Medenî Usul Hukuku, 5. bası, İstanbul 2021, s. 244].
11. Davanın açılmamış sayılması kararı ile açılmasıyla meydana gelen sonuçlar ortadan kalkar. Davanın açılması ile doğmuş olan derdestlik durumu, açılmamış sayılması kararının kesinleşmesi ile son bulur.
12. Tüm bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; Özel Dairece duruşmanın 04.07.2023 günü saat 14.20’de yapılmasına karar verilmesi üzerine duruşmanın yapılacağı gün ve saat davacıya 22.05.2023 tarihinde bizzat tebliğ edilmiştir. Buna karşın davacı duruşmaya katılmadığı gibi herhangi bir mazerette bildirmemiştir. Duruşmaya katılan davalı Hazine vekilinin davayı takip etmeyeceğini bildirmesi nedeniyle de 6100 sayılı Kanun’un 150/1 inci maddesi gereğince dosya işlemden kaldırılmıştır. Dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç aylık süre içerisinde davanın yenilenmemesi üzerine 29.11.2023 tarihli karar ile de davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
13. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, Daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, yapılan değerlendirmede bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın onanması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacının temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.
Yargıtay
Hukuk Genel Kurulu
2024/372 E., 2024/712 K.
"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2022/59 E., 2023/116 K.
KARAR : Davanın açılmamış sayılmasına
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
2. Karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi
4. Davacı dava dilekçesinde; Ankara 18. Asliye Ceza Mahkemesinin 1998/1063 Esas 2000/1450 Karar sayılı dosyasında verdiği dilekçe ile daha önce hakkında "kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi" kararı verilen kamu davasından beraatını talep ettiğini, hatalı değerlendirme ve hukuki nitelendirmeler sonucu karar vermiş bulunan Hâkim ... ve Cumhuriyet Savcısı ... ile verilen ret kararına karşı itirazını inceleyen Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesinin 2021/992 Esas ve 2021/2928 Karar sayılı dosyasında Başkan ..., Üye ..., Üye ...'in yanlış ve eksik hukuki nitelendirmelerde bulunduklarını, itirazın reddine karar verilmesi neticesinde itirazları doğrultusunda inceleyerek karar veren Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Ceza Dairesi Başkanı ..., Üye ... ve Üye ...'ün vermiş olduğu hatalı ret kararına bağlı olarak zarara uğradığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı
5. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı süresinin dolduğunu, görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddinin gerektiğini, davacının somutlaştırma yükümlüğünü yerine getirmediğini, uğrandığı iddia edilen zarar ve tazminat talebinin yasal dayanağının bulunmadığını, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun’un) 46 ncı maddesinde belirtilen sorumluluk koşullarının mevcut olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı
6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 29.11.2023 tarihli ve 2022/59 Esas, 2023/116 Karar sayılı kararı ile; “…Dava, hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Dosya kapsamından davacı şirket yetkilisinin 04/07/2023 tarihli ön inceleme duruşmasına gelmediği, mazeret de bildirmediği, duruşmaya katılan davalı vekilinin de davayı takip etmeyeceğini beyan etmesi üzerine, HMK'nun 150/1. maddesi gereğince süresi içinde yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırıldığı, takip eden üç aylık süre içerisinde de davanın yenilenmediği anlaşıldığından, davanın HMK'nun 150/5. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda yazılı bulunan gerekçelerle;
1-Davanın HMK'nın 150/5. maddesi uyarınca AÇILMAMIŞ SAYILMASINA,
2-Alınması gerekli 269,85 TL maktu harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca maddi tazminat davası yönünden 16.000,00 TL; manevi tazminat yönünden 16.000,00 TL olmak üzere toplam 32.000,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davanın adli yardımlı açılmış olması nedeniyle HMK'nın 335/1. maddesi uyarınca yargılama giderlerinden geçici koruma sağladığından hazineden karşılanan 25 adet tebligat gideri olan 1.374,00 TL'nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine…” karar verilmiştir.
Kararın Temyizi
7. Özel Daire kararı süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmiştir.
II. GEREKÇE
8. Davanın açılmamış sayılmasına ilişkin düzenlemenin yer aldığı 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesi; “(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır” hükmünü taşımaktadır.
9. Bu hüküm uyarınca usulüne uygun biçimde çağrıldıkları hâlde, davanın taraflarından hiçbiri duruşmaya gelmezse veya yalnız bir taraf gelip de takip etmeyeceğini bildirirse, mahkemece dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
10. Dosyanın işlemden kaldırılması hâlinde, üç ay içerisinde yenilenmeyen davalar sürenin dolduğu gün itibariyle açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır. İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava en çok iki defa takipsiz bırakılabilir. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır [(HMK md. 150/5-6), Budak, Ali Cem/ Karaaslan Varol, Medenî Usul Hukuku, 5. bası, İstanbul 2021, s. 244].
11. Davanın açılmamış sayılması kararı ile açılmasıyla meydana gelen sonuçlar ortadan kalkar. Davanın açılması ile doğmuş olan derdestlik durumu, açılmamış sayılması kararının kesinleşmesi ile son bulur.
12. Tüm bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; Özel Dairece duruşmanın 04.07.2023 günü saat 14.20’de yapılmasına karar verilmesi üzerine duruşmanın yapılacağı gün ve saat davacıya 22.05.2023 tarihinde bizzat tebliğ edilmiştir. Buna karşın davacı duruşmaya katılmadığı gibi herhangi bir mazerette bildirmemiştir. Duruşmaya katılan davalı Hazine vekilinin davayı takip etmeyeceğini bildirmesi nedeniyle de 6100 sayılı Kanun’un 150/1 inci maddesi gereğince dosya işlemden kaldırılmıştır. Dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç aylık süre içerisinde davanın yenilenmemesi üzerine 29.11.2023 tarihli karar ile de davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
13. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, Daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, yapılan değerlendirmede bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın onanması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacının temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.