A
Admin
Yönetici
Yönetici
"İnsan yapımı her şey gibi, yapay zekanın da kendi bilinmeyen gölgeleri var; her türden tohumu taşıyorlar, ama aynı zamanda yeni yaşamın kıvılcımlarını da taşıyorlar." İtalya Senatosu, yapay zekânın etik ve güvenli kullanımını temel alan önemli bir yasa tasarısını onayladı. Avrupa Birliği Yapay Zekâ Tüzüğü ile uyum içinde hazırlanan bu düzenleme, İtalya'nın kendi özgün yapay zekâ yönetişim modelini ve sektör bazlı kurallarını ortaya koyuyor. Toplam 25 maddeden oluşan yasa, veri korumasından sağlığa, çalışma hayatından kamu yönetimi ve yargıya, hatta ulusal güvenliğe kadar pek çok alanda yapay zekânın insan odaklı ve güvenilir bir şekilde kullanımını şart koşuyor. İtalya, bu adımıyla yapay zekâya açıkça bir mesaj veriyor: "Hızlı gitmene izin var, ama önce kemerini tak ve insan haklarına saygı göstermeyi unutma!" İtalya'nın yapay zekâya ilişkin bu kararlı adımları, aslında yıllardır süregelen stratejik bir yaklaşımın sonucu. Ülkenin bu alandaki yolculuğunu daha yakından inceleyelim. İtalya'da Yapay Zekâ Düzenlemelerinin Gelişimi İtalya, yapay zekâ alanındaki hukuki düzenlemelere ve regülasyonlara Avrupa kıtasında en erken ve sistematik yaklaşan ülkelerden biri olmuştur. - Bu sürecin temelleri 2018 yılında, İtalya'nın Dijital Ajansı (AgID) tarafından atıldı. Avrupa Komisyonu’nun "Yapay Zekâ için Avrupa Bildirgesi"ni yayımlamasının hemen ardından İtalya, ulusal düzeyde bir strateji belirleme çalışmalarına başladı. - 2019 yılında, İtalya, yapay zekâ alanındaki ilk ulusal strateji taslağını oluşturdu. Bu taslak, etik ilkelere, insan haklarına ve şeffaflık kurallarına dayalı bir yapay zekâ kullanımını hedefliyordu. Bu adım, ülkede yapay zekânın hukuken ilk kez sistematik olarak tanınmasına olanak sağladı. - 2020 yılı, pandemi etkisiyle dijitalleşmenin hızlandığı ve kamu hizmetlerinde yapay zekâ destekli sistemlerin denenmeye başlandığı bir dönem oldu. Bu süreçte İtalya, yapay zekâyı yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda hukuki ve etik bir mesele olarak da ele almaya başladı. - 2021 yılında İtalya, Avrupa Birliği'nin yapay zekâ düzenlemeleriyle uyumlu olacak şekilde kendi Ulusal Yapay Zekâ Stratejisini yayımladı. Strateji, araştırma ve inovasyonu desteklemek, endüstriyel yapay zekâ uygulamalarını yaygınlaştırmak ve yapay zekâ sistemlerinin etik kullanımını garanti altına almak gibi üç ana hedef içeriyordu. - 2022 yılında İtalya, Avrupa Birliği’nin AI Act düzenleme sürecine aktif olarak katıldı. Özellikle yüksek riskli yapay zekâ sistemlerinin daha sıkı denetim altında tutulması gerektiğini savundu. Ülkenin veri koruma otoritesi, şeffaflık ve ayrımcılık risklerinin önlenmesi konusunda güçlü bir duruş sergiledi. - 2023 yılı, İtalya'nın yapay zekâ ile ilgili regülasyonlarda önemli bir dönüm noktası oldu. Mart ayında, İtalya, kişisel verilerin korunmasına ilişkin endişeler nedeniyle ChatGPT’yi geçici olarak yasaklayan ilk Avrupa ülkesi olarak dikkat çekti. Bu karar, hem İtalya’daki hem de Avrupa’daki yapay zekâ hukuku tartışmalarını derinleştirdi. - 2024 ve sonrasında İtalya, Avrupa Birliği’nin AI Act’ine uyum için kapsamlı hazırlıklara başladı. Ulusal otoriteler ve etik denetim mekanizmaları kurulurken, yüksek riskli yapay zekâ sistemlerine yönelik sertifikasyon süreçleri tasarlandı. İtalya'nın, yapay zekânın insan etkisi ve müdahalesi çerçevesinde sınırlandırılması yönünde güçlü bir politika geliştirdiği görülüyor. Bu kronolojik gelişmeler, İtalya’nın yapay zekâ teknolojilerini sadece inovasyon açısından değil, aynı zamanda insan hakları, veri koruma ve etik değerler bağlamında da ciddi bir şekilde ele aldığını ortaya koymaktadır. İtalya'nın yapay zekâ alanındaki bu sistemli ve öncü adımları elbette tesadüf değil. Şimdi, İtalya’nın bu alanda neden diğer Avrupa ülkelerinden daha hızlı ve yoğun bir şekilde ilerlediğine birlikte bakalım. İtalya’nın Yapay Zekâyı Diğer Avrupa Ülkelerine Göre Daha Yoğun Ele Almasının Sebepleri İtalya'nın yapay zekâyı diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha hızlı ve yoğun şekilde düzenlemeye çalışmasının birkaç temel nedeni bulunuyor: Tarihsel ve kültürel nedenler: İtalya, tarihi boyunca insan merkezli sanatı, felsefesi ve bilim yaklaşımıyla tanınmıştır. Bu kültürel miras, teknolojik gelişmelerin de insan hakları ve etik ilkelerle uyumlu olmasını beklemektedir. Veri koruma duyarlılığı: İtalya’nın veri koruma otoritesi (Garante per la Protezione dei Dati Personali) Avrupa’daki en aktif otoritelerden biridir. GDPR’ın uygulanması sürecinde İtalya, sıkı kontroller ve yüksek farkındalık göstermiştir. Bu refleks, yapay zekâ gibi yeni alanlarda da korunmuştur. Toplumun teknolojiye temkinli yaklaşımı: İtalyan toplumu, teknolojik yenilikleri hızla benimsemesine rağmen, insan faktörünü dışlayan veya kontrolsüz bırakılan sistemlere karşı temkinlidir. Bu sosyolojik yapı, düzenleyici adımların hızlanmasını tetiklemiştir. Politik ve ekonomik hedefler: İtalya, Avrupa'da yapay zekâ konusunda standart belirleyici ülkelerden biri olmayı hedeflemektedir. Dijital inovasyon ve etik liderlik, ülkenin yeni ekonomik kalkınma stratejisinin önemli bir parçasıdır. İtalya'nın bu kararlı yaklaşımı, gelecekte Avrupa'daki yapay zekâ standartlarının şekillenmesinde önemli bir rol üstlenebileceğinin de sinyallerini veriyor. İtalya’nın bu hızlı ve kararlı yaklaşımı, kısa süre önce onaylanan yeni yasa tasarısında somut karşılığını buldu. Şimdi, düzenlemenin öne çıkan başlıklarına birlikte bakalım İtalyan Yapay Zeka Yasası İtalya'da kabul edilen yapay zekâ düzenlemesi, farklı sektörlerde etik ve güvenli kullanım ilkelerini güçlendirmeyi amaçlıyor. Öne çıkan başlıklar genel olarak şu şekilde: Genel İlkeler ve Yönetişim: - Yapay zekâ sistemleri ve genel amaçlı yapay zekâ modellerine ilişkin uyulması gereken genel ilkeler belirlenmiştir. - 14 yaş altındaki çocukların yapay zekâya erişiminde ebeveyn rızası zorunlu tutulmuştur. - Ulusal güvenlik veya savunma amaçlı yapay zekâ faaliyetlerine ilişkin özel düzenlemeler getirilmiştir. Sağlık: - Sağlık sektöründe yapay zekâ kullanımına ilişkin temel ilkeler tanımlanmıştır. - Hastaların yapay zekâ kullanımı konusunda bilgilendirilme hakkı güvence altına alınmış; yapay zekânın belirli süreçlerde yalnızca destek amaçlı kullanılacağı ve nihai kararın hekimlere ait olacağı hüküm altına alınmıştır. - Sağlık araştırmalarında kişisel verilerin kamu yararı kapsamında işlenebilmesi öngörülmüştür. - Tıbbi ve epidemiyolojik alanlarda yapay zekâ çözümlerinin Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılacak kararnamelerle düzenlenmesi ve bölgesel sağlık hizmetlerine destek amaçlı bir yapay zekâ platformu kurulması planlanmıştır. Çalışma Hayatı: - Yapay zekâ teknolojilerinin çalışma hayatında kullanımına ilişkin amaçlar belirlenmiş; insan onuru, kişisel verilerin gizliliği ve bireylerin dokunulmaz haklarının korunması esas alınmıştır. - Çalışma hayatında yapay zekâ sistemlerinin benimsenmesini izlemek üzere bir İzleme Merkezi kurulması öngörülmüştür. - Yapay zekâ sistemlerinin fikri mesleklerdeki kullanımının araçsal ve destekleyici faaliyetlerle sınırlandırılması ve bu sistemlerin kullanımının meslek profesyonelleri tarafından bireylere bildirilmesi zorunlu tutulmuştur. Kamu Yönetimi ve Yargı: - Kamu yönetimi ve yargıda yapay zekânın destekleyici işlevde kullanılması; karar alma yetkisi ve sorumluluğun her zaman insana ait olması kuralı getirilmiştir. - Yapay zekâ kullanımının açıkça tanımlanmış alanlarla sınırlandırılması sağlanmıştır. - Bireylerin, kamu yönetimi süreçlerinde alınan kararlarda yapay zekânın etkisine ilişkin bilgilendirilme hakkı tanınmıştır. Ulusal Strateji ve Yatırımlar: - Ulusal Yapay Zekâ Stratejisinin hazırlanması ve uygulanmasının takibi öngörülmüştür. - Dijital İtalya Ajansı ve Siber Güvenlik Ajansı, yapay zekâ alanında ulusal otoriteler olarak belirlenmiştir. - Yapay zekâ alanında yatırım destekleri sağlanması ve bu sektörde çalışanlara vergi teşvikleri getirilmesi düzenlenmiştir. Telif Hakları: - Yapay zekâ araçlarının yardımıyla oluşturulmuş olsa dahi, insan yaratıcılığının ürünü olan ve yazarın fikri emeğinin sonucu niteliğindeki eserlerin korunması güvence altına alınmıştır. İtalyan hukukunda yapay zekâya yönelik bu yeni düzenlemeler sadece yasal metinlerle sınırlı kalmadı. Konuyla ilgili farklı analizler ve değerlendirmeler de, bu sürecin kapsamı ve etkileri hakkında önemli ipuçları veriyor. Bu süreçte özellikle üç önemli çalışmaya dikkat çekmek mümkün: 
Ana Kaynak: Dentons – Seeds and Sparks: Italy’s Journey to AI Dentons'un yayınladığı kapsamlı analiz, İtalya Senatosu tarafından onaylanan yeni yapay zekâ yasa tasarısına odaklanıyor. Makalede, veri yönetimi, ulusal güvenlik, sağlık, işgücü ve fikri mülkiyet gibi alanlarda getirilen düzenlemeler detaylandırılıyor. Ayrıca, yapay zekâ ekosistemine destek sağlamak amacıyla oluşturulacak 1 milyar Euro'luk yatırım fonuna da değiniliyor. Destekleyici Kaynak: Inside Global Tech – Italy Proposes New Artificial Intelligence Law Inside Global Tech tarafından hazırlanan yazı, İtalya'nın önerdiği yeni yapay zekâ yasasının "adil, şeffaf ve sorumlu" kullanım hedeflerine vurgu yapıyor. Ayrıca, yasanın temel haklara yönelik olası ekonomik ve sosyal riskleri izlemeyi amaçladığı belirtiliyor. Destekleyici Kaynak: AgID – The Italian Strategy for Artificial Intelligence 2024–2026 İtalya'nın resmi Dijital Ajansı (AgID) tarafından yayımlanan bu belge, ülkenin 2024–2026 yapay zekâ stratejisini detaylandırıyor. Belgede, İtalya'nın yapay zekâ alanında küresel bir lider olma hedefi ve teknolojik dönüşüme yönelik atılacak adımlar ele alınıyor. Teknoloji hızla ilerliyor; fakat İtalya bize hatırlatıyor ki, hız kadar yön de önemli. İnsan haklarına, şeffaflığa ve etik değerlere dayalı bir yapay zekâ dünyası mümkün. Bu sorumluluğu kimler üstlenecek ve geleceği kimler şekillendirecek? İtalya'nın attığı adımlar, bu sorulara şimdiden güçlü bir cevap niteliğinde. Kaynak: .
Ana Kaynak: Dentons – Seeds and Sparks: Italy’s Journey to AI Dentons'un yayınladığı kapsamlı analiz, İtalya Senatosu tarafından onaylanan yeni yapay zekâ yasa tasarısına odaklanıyor. Makalede, veri yönetimi, ulusal güvenlik, sağlık, işgücü ve fikri mülkiyet gibi alanlarda getirilen düzenlemeler detaylandırılıyor. Ayrıca, yapay zekâ ekosistemine destek sağlamak amacıyla oluşturulacak 1 milyar Euro'luk yatırım fonuna da değiniliyor. Destekleyici Kaynak: Inside Global Tech – Italy Proposes New Artificial Intelligence Law Inside Global Tech tarafından hazırlanan yazı, İtalya'nın önerdiği yeni yapay zekâ yasasının "adil, şeffaf ve sorumlu" kullanım hedeflerine vurgu yapıyor. Ayrıca, yasanın temel haklara yönelik olası ekonomik ve sosyal riskleri izlemeyi amaçladığı belirtiliyor. Destekleyici Kaynak: AgID – The Italian Strategy for Artificial Intelligence 2024–2026 İtalya'nın resmi Dijital Ajansı (AgID) tarafından yayımlanan bu belge, ülkenin 2024–2026 yapay zekâ stratejisini detaylandırıyor. Belgede, İtalya'nın yapay zekâ alanında küresel bir lider olma hedefi ve teknolojik dönüşüme yönelik atılacak adımlar ele alınıyor. Teknoloji hızla ilerliyor; fakat İtalya bize hatırlatıyor ki, hız kadar yön de önemli. İnsan haklarına, şeffaflığa ve etik değerlere dayalı bir yapay zekâ dünyası mümkün. Bu sorumluluğu kimler üstlenecek ve geleceği kimler şekillendirecek? İtalya'nın attığı adımlar, bu sorulara şimdiden güçlü bir cevap niteliğinde. Kaynak: .