A
Admin
Yönetici
Yönetici
"İçtihat Metni" T.C. D A N I Ş T A Y ALTINCI DAİRE Esas No : 2020/9552 Karar No : 2022/9367 TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - … VEKİLİ : Av. … KARŞI TARAF (DAVACI) : … VEKİLİ : Av. … İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, Boğaziçi "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgesinde, … ada, … sayılı parselde ruhsata aykırı ilaveler yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca 1.833,43-TL ve 42/3. maddesi uyarınca 3.757,48-TL olmak üzere toplam 5.590,91-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Encümeni kararı ile ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağı, ayrıca, para cezasının 15 gün içinde ödenmesi, aksi takdirde icra yoluyla tahsil edileceğine ilişkin … tarih ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; yapıya ilişkin yapı tatil tutanağı ve para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin tesisinden önce yapı kayıt belgesi alındığından, yapı kayıt belgesi alınan yapı hakkında tesis edilmiş dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın; … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Encümeni kararı ile … tarih ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin, para cezasının 15 gün içinde ödenmesi, aksi takdirde icra yoluyla tahsil edileceğine ilişkin kısımlarına yönelik istinaf başvurusunun reddine, … tarih ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin yapının bir ay içinde yıkılması ve ruhsata bağlanması gerektiği, aksi halde 2960 sayılı Kanunun 13. maddesi uyarınca işlem yapılacağına ilişkin kısmına yönelik istinaf başvurusunun ise Boğaziçi "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgelerindeki ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı yapıların yıkımına karar verilebilmesi için, 2960 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca düzenlenecek tutanağın esas alınması suretiyle İlçe Belediye Encümenince karar alınması gerekirken, Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce tesis edilen dava konusu işlemin bu kısmında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Temyiz edilen kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz İsteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının kısmen onanması, kısmen değişik gerekçe onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY : İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … ada, … parsel üzerinde 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca … tarihli, … başvuru numaralı Yapı Kayıt Belgesi verilen yapı ile kadastral yol arasına yapılan (… Mahallesi, … ) betonarme 40 m2'lik yapı için … düzenleme tarihli, … başvuru numaralı, … belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin verildiği, anılan yere ilişkin ruhsatsız imalat yapıldığından bahisle … tarih ve … sıra numaralı yapı tatil tutanağı düzenlenmesi üzerine … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Encümeni kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca idari para cezası verildiği, ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağı, ayrıca, para cezasının 15 gün içinde ödenmesi, aksi takdirde icra yoluyla tahsil edileceğine ilişkin … tarih ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin tesis edilmesi üzerine encümen kararı ile bildirim işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. İLGİLİ MEVZUAT: 22/11/1983 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 11. maddesinde; Boğaziçi alanındaki yapıların, kazı izni verildiği günden itibaren Boğaziçi İmar Müdürlüğünce inşaat ruhsatına ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen esaslara göre denetleneceği, denetleme sırasında inşaat ruhsatı ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen imar mevzuatına aykırılıkların bir tutanakla tespit edileceği düzenlenmiş olup, 13. maddesinde; ''Aşağıda belirtilen yapılar Boğaziçi İmar İdare Heyetinin kararı ve Boğaziçi İmar Müdürünün yazılı emri ile yıkılır veya yıktırılır. a) İnşaat ruhsatı olmayan yapılar, b) Yapının, inşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına aykırı yapılmış bölümleri, c) Boğaziçi İmar Müdürlüğünce mühürlenerek yapımı durdurulmuş yapıların mühürlendikten sonra yapılan ilaveleri, d) Yapılarda kullanma izni verildikten sonra imar mevzuatına aykırı olarak yapılan değişiklikler ve eklentileri. Bu Kanun hükümlerine göre yıkılması gereken yapılar tespit edildiğinde Boğaziçi İmar Müdürlüğünce derhal Valiliğe bildirilir. Vali Boğaziçi İmar İdare Heyetini en geç yedi gün içinde toplayarak konunun karara bağlanmasını sağlar ve kararı Boğaziçi İmar Müdürlüğüne gönderir. Yıkım emri 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine bağlı kalınmaksızın güvenlik kuvvetleri veya belediye zabıta kuvvetleri tarafından mal sahibine veya müteahhide tebliğ edilir. Bu tebligat onbeş gün içinde tamamlanır. Tebligatın bu şekilde yapılması mümkün olmadığı taktirde, yıkım emri yapı mahallinde görülebilecek bir yere onbeş gün müddetle asılır ve bu işlem bir tutanakla belirlenir. Bu suretle durum mal sahibi veya müteahhide tebliğ edilmiş sayılır. Tebligatın tamamlanmasından itibaren onbeş gün içinde yapı, mal sahibi veya müteahhit tarafından yıkılmadığında, yıkım işlemi Boğaziçi İmar Müdürlüğünce yerine getirilir ve yıkım masrafları %20 fazlası ile mal sahibi veya müteahitten tahsil edilir" hükmüne yer verilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 46. maddesinde ise ''Bu Kanunla 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 6'ncı maddesine göre kurulan organlar kaldırılmıştır. Bu kuruluşların görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilen çerçeve dahilinde İstanbul Büyük Şehir ve ilgili İlçe Belediye Başkanlıklarınca yürütülür. Şöyle ki: 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 2 nci maddesinde belirlenen ve 22/7/1983 onay tarihli plana göre Boğaziçi alanında gösterilen "Boğaziçi Sahil Şeridi" ve "Öngörünüm" bölgelerindeki uygulamalar İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığınca, "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgelerindeki uygulamalar da ilgili İlçe Belediye Başkanlıklarınca yapılır. '' hükmü düzenlenmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: 1-Temyize konu İdari Dava Dairesi kararının, para cezasına yönelik encümen kararı ile … tarih ve … sayılı işlemin para cezasına ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 2. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. 2- İşlemin, ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağına ilişkin kısmına gelince; Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Boğaziçi gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgesinde yer alan taşınmazlardaki imar mevzuatına aykırılıkların İlçe Belediye Başkanlığınca tutanakla tespit edilebileceği ve aykırılığın niteliğine uygun olarak 13. maddede yer alan sebeplerden birine dayanarak yıkım kararı alınabileceği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlıkta, Boğaziçi "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgesinde, İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … ada, … sayılı parsel üzerindeki yapıya ilişkin 28/08/2018 tarihli yapı kayıt belgesinin bulunduğu, 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 11. maddesi uyarınca … tarih ve … sıra numaralı yapı tatil tutanağı düzenlenmesi üzerine, ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağına ilişkin … tarih ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin, yapı tatil tutanağının gereğinin yerine getirilmesine ilişkin olduğu anlaşıldığından, anılan işlemde yetki yönünden mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bununla birlikte, niteliği belirtilen dava konusu işlem tarihinde taşınmazla ilgili yapı kayıt belgesi mevcut olduğundan, işlemden önce yapı kayıt belgesi bulunan yapı hakkında yıkım ve para cezası kararları verilemeyeceğinden, işlemin ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağına ilişkin kısmının iptali yolundaki İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir. Öte yandan, davalı idare tarafından temyiz aşamasında, İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … ada, … parsel üzerindeki yapıda 40 m2'lik bağımsız bölüm için düzenlenmiş olan 28/08/2018 düzenleme tarihli, … belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin iptaline ilişkin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve E.… sayılı işlemine karşı davacı tarafından açılan davanın reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı ile anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … tarih ve E:… , K:… sayılı … İdari Dava Dairesinin kararının sunulduğu görülmüş ise de, yapının mevcut durumuna göre yeniden tespit yapılmak suretiyle işlem tesis edilebileceği tabiidir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. Davalının temyiz isteminin reddine, 2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kısmen reddi, kısmen değişik gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının; para cezasına yönelik encümen kararı ile işlemin para cezasına ilişkin kısmının ONANMASINA, işlemin, ruhsatsız yapının bir ay içinde yıkılması veya ruhsata bağlanması, aksi takdirde 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13. maddesi uyarınca yasal işlem yapılacağına ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA, 3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 09/11/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi. --- "İçtihat Metni" Daire : ALTINCI DAİRE Karar Yılı : 1991 Karar No : 3229 Esas Yılı : 1991 Esas No : 482 Karar Tarihi : 24/12/1991 İDARECE İPTAL EDİLEN RUHSATIN DÜZENLENİŞ TARİHİ İTİBARİYLE ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARINA KADAR YÜRÜRLÜKTE OLDUĞU TARTIŞMASIZ İSE DE DAHA SONRA SÖZÜ EDİLEN RUHSATIN DAYANAĞI OLAN YASA HÜKMÜNÜN ANAYASA MAHKEMESİNCE İPTAL EDİLMESİ SONUCU İDARECE GERİ ALINMASINDA İSABETSİZLİK BULUNMADIĞI, KAZANILMIŞ HAK İDDİASININ İSE, RUHSATIN YÜRÜRLÜKTE OLDUĞU DÖNEMDE İNŞAATA BAŞLANMIŞ OLMASI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARINA KADAR TARAFLARCA ULAŞILAN SEVİYENİN KANITLANMASI HALİNDE BU KISIMLARIN KAZANILMIŞ HAK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİNİN YAPININ YIKIMINA İLİŞKİN DAVADA İNCELENMESİ GEREKTİĞİ BU NEDENLE, İDARE MAHKEMESİNCE 3194 SAYILI YASANIN 29.MADDESİNE DAYANILARAK KAZANILMIŞ HAKTAN BAHİSLE İPTAL KARARI VERİLMESİNDE İSABET BULUNMADIĞI HK. Dava, taşınmaz üzerindeki blok için düzenlenen inşaat ruhsatının, hava fotoğraflarında adı geçen bloğun inşaatına 18.4.1987 tarihinden sonra başlandığının tesbit edildiği gerekçesiyle iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince uyuşmazlık konusu yapı izin belgesinin 3194 sayılı Kanunun 47.maddesinin Anayasa Mahkemesince iptalinden önceki bir tarihte verildiği, adı geçen Yasanın 29.maddesi uyarınca, ruhsat tarihinden itibaren iki yıl içinde yapıya başlayabilme durumu bulunduğu, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde yapı bitirilmediği takdirde verilmiş ruhsat hükümsüz sayılacağına ve başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklı tutulduğuna göre işlem tesisi sırasında bu hükümlerin gözardı edilemeyeceği, imar hukuku yönünden kazanılmış hakların belirlenmesinde bu hükmünde esas alınması gerektiği, Anayasa Mahkemesi kararını geriye yürür şekilde uygulamak suretiyle kazanılmış hakkın ihlali sonucunu doğrudan ve idari istikrar prensibiyle bağdaşmayan yolda işlem yapılmasının hukuken kabul edilemeyeceği, bu durumda tesisi için başkaca sebep de gösterilmeyen dava konusu ruhsat iptaline ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 3.maddesinin (g) bendinde, Boğaziçi kıyı ve sahil şeridinde ve öngörünüm bölgesinde konut yapılamayacağı, tevhit ve ifraz işlemleri yapılmasına izin verilemeyeceği kuralı getirilmiş, ancak söz konusu hüküm 3194 sayılı İmar Kanununun 47.maddesiyle değiştirilerek, Boğaziçi öngörünüm bölgesinde muhtelif koşullarla sınırlandırılmak üzere yapılaşma imkanı getirilmiştir. Anılan hükmü de kapsar nitelikte bir başvuru ile 3194 sayılı Yasanın bazı maddelerinin iptali talebinin Anayasa Mahkemesine iletilmesi sonucunda Anayasa Mahkemesince 3194 sayılı Yasanın 47.maddesi Anayasanın 2. ve 56.maddelerine aykırı bulunarak 11.12.1986 günlü, ... sayılı kararı ile iptal edilmiş, karar aynı gün Anayasa gereği devlet eliyle kurulan ve tarafsız bir kamu tüzel kişisi olan … Kurumu ve takip eden günde yazılı basın aracılığıyla tüm kamuoyuna duyurulmuş, dolayısıyla Yasa maddesinin Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği hususu tüm kamuoyunun özellikle konu ile ilgili bulunan idareler ve şahısların bilgisi dahiline girmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, idarece iptal edilen ruhsatın düzenleniş tarihi itibariyle Anaya Mahkemesinin iptal kararına kadar yürürlükte olduğu tartışmasız ise de daha sonra sözü edilen ruhsatın dayanağı olan yasa hükmünün Anaya Mahkemesince iptal edilmesi sonucu idarece geri alınmasında isabetsizlik bulunmamaktadır. Davacılar tarafından ileri sürülen kazanılmış hak iddiasına gelince, Danıştay'ın süregelen içtihatlarında, kazanılmış hakların tesbitinde yapı izin belgesinin düzenlenmiş bulunması yeterli olmayıp, bu izin belgesine bağlı olarak inşa edilen yapının ulaştığı seviye ölçü olarak alınmaktadır. Olayda da, yukarıda sözü edilen ruhsatın yürürlükte olduğu dönemde inşaata başlanmış olması ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararına kadar taraflarca ulaşılan seviyenin kanıtlanması halinde bu kısımların kazanılmış hak olarak değerlendirilmesinin yapının yıkımına ilişkin davada incelenmesi gerekmektedir. Bu durum karşısında, İdare Mahkemesince 3194 sayılı Yasanın 29.maddesine dayanılarak kazanılmış haktan bahisle iptal kararı verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu ....İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.